Aż chce się zaśpiewać: "Sto lat to za mało..."! Budynek przy Rynku 12 od 120 lat jest kulturalnym centrum Cieszyna. Jak na dziarskiego staruszka przystało, ma się czym pochwalić i snuje plany na przyszłość.

Historia         

20 stycznia 1901 roku w kamienicy pod adresem Rynek 12 w Cieszynie uroczyście otwarto Dom Polski. Dom Polski w pełni włączył się w życie społeczności na Śląsku Cieszyńskim. Na parterze mieściły się restauracja, kawiarnia, sklep spożywczy i papierniczy. Lokale gastronomiczne stanowiły zaplecze dla spotkań, narad, konferencji i innych wydarzeń.

- Miejsce to stało się ośrodkiem polskiego życia towarzyskiego i kulturalnego w Cieszynie, a w budynku swoją siedzibę znalazły polskie instytucje i stowarzyszenia kulturalne, oświatowe i gospodarcze – mówi dyrektor COK-u, Adam Cieślar:

Plik dźwiękowy: cokh.mp3

Po odzyskaniu niepodległości Dom Polski skoncentrował się na działalności kulturalno-oświatowej, czyli wszelkich przedsięwzięciach w sferze szeroko rozumianej kultury łączącej w sobie również oświatę, wychowanie i rozrywkę. W 1919 roku z inicjatywy Macierzy Szkolnej w budynku uruchomiono trzecie w mieście kino u nazwie „Ornak”, przemianowane następnie na Kino „Piast”.
W okresie międzywojennym Dom Polski zmienił nazwę na Dom Narodowy. Rozwijana w tym okresie działalność kulturalno-oświatowa zmierzała do silniejszego zespolenia Ziemi Cieszyńskiej z resztą kraju. W okresie międzywojennym w Domu Narodowym odbywały się liczne koncerty, recitale i występy muzyczne, a także wieczorki i zabawy taneczne, sylwestrowe i karnawałowe. W tamtym okresie bywanie na imprezach organizowanych w Domu Narodowym było nie tylko w dobrym tonie, ale również podkreślało przynależność narodową i poczucie polskości uczestników tych wydarzeń.

Po wojnie, dopiero w wyniku wydarzeń Polskiego Października 1956 r. pojawiła się możliwość przywrócenia budynkowi Domu Narodowego jego pierwotnej funkcji. Pod zmienioną nazwą, już jako Miejski Dom Kultury wznowił swoją działalność kulturalną. Na okres od 1959 do 1969 roku przypadają jedne z najlepszych lata działalności MDK. Pomimo trudnych warunków działalności, rozwijały się liczne sekcje i organizacje, które współpracowały z ośrodkiem lub korzystały z jego gościnnych progów. W latach 60. działały tutaj m.in.: Towarzystwo Śpiewacze „Harmonia”, Amatorski Teatrzyk Kukiełkowy „Skrzatki Cieszyńskie”, Koło Polskiego Związku Filatelistów, Cieszyńskie Towarzystwo Fotograficzne, Cieszyńska Orkiestra Symfoniczna, Klub Filmowy Twórców, Cieszyński Amatorski Klub Taneczny „Quick”, a także liczne sekcje: plastyczna, choreograficzna, modelarstwa lotniczego i morskiego. Odbywały się również kursy językowe i tańca.

Później pojawiły się nowe formy działalności, m.in.: „Gawędy przy kominku”, Estrada Dziecięcych i Młodzieżowych Zespołów Artystycznych „Olza”, sekcje grafiki i malarstwa, kółko plastyczne, młodzieżowa szkółka szachowa i wiele innych. Koniec dekady, a dokładnie 1979 rok, przyniósł reorganizację życia kulturalnego Cieszyna. 1 marca, decyzją Wojewódzkiej Rady  Związków Zawodowych w Bielsku-Białej, Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu Włókienniczego i Skórzanego oraz Naczelnika Miasta Cieszyna utworzono Cieszyńskie Centrum Kultury.

Po przemianach politycznych w 1989 roku pojawił się pomysł, by przywrócić nawiązującą do tradycji nazwę Dom Narodowy. Z inicjatywy Jerzego Hermy od 1 stycznia 1990 roku Cieszyńskie Centrum Kultury uzyskało dodatkowy człon w nazwie i od tego momentu nazywało się Cieszyńskie Centrum Kultury – Dom Narodowy. Z kolei od 1992 roku obowiązuje obecna nazwa – Cieszyński Ośrodek Kultury „Dom Narodowy”. Lata 90. były bardzo owocne dla rozwoju działalności kulturalnej w Cieszynie. W tym okresie zapoczątkowano organizację imprez, które odbywają się po dziś dzień. Mowa tutaj m.in. o Święcie Trzech Braci, Dekadzie Muzyki Organowej, Chóralnej i Kameralnej czy Cieszyńskiej Jesieni Jazzowej (obecnie Cieszyński Festiwal Jazzowy).

COK dzisiaj

Ostatnie dwie dekady działalności COK opierają się na realizowaniu misji upowszechniania kultury – edukacji kulturalnej oraz organizacji imprez i warsztatów. Obecnie jest to jedna z najprężniej działających instytucji kulturalnych w regionie.

- Jesteśmy instytucją nowoczesną, nie bojącą się nowych wyzwań. Cieszyński Ośrodek Kultury rocznie proponuje szeroką ofertę zajęć popołudniowych: plastycznych, muzycznych i tanecznych oraz wydarzeń kulturalnych: Święto Trzech Braci, Wakacyjne Kadry, Międzynarodowa Dekada Muzyki Organowej, Chóralnej i Kameralnej, Targi Staroci, Cieszyński Festiwal Jazzowy, Dni Kultury Żydowskiej i wiele innych. Podejmuje się organizacji nowych i wartościowych wydarzeń, takich jak: Jarmark św. Mikołaja czy Cieszyński Przekładaniec – wylicza dyrektor Adam Cieślar:

Plik dźwiękowy: cokh2.mp3

Ostatnie lata pozwoliły na jeszcze większe zdynamizowanie rozwoju działalności kulturalnej ośrodka. W ramach projektu „Kaj indzi, inakszy - u nas po naszymu” wnętrze Domu Narodowego zyskało nowy blask.

- Nastąpił generalny remont pomieszczeń, w tym sali widowiskowej oraz pracowni warsztatowych – mówi Adam Cieślar:

Plik dźwiękowy: cokh3.mp3

Ponadto na parterze budynku powstały dwie galerie wystawiennicze – Miejska Galeria Sztuki Współczesnej 12 i Galeria Ceglana a na jego drugim piętrze mieści się Centrum Folkloru Śląska Cieszyńskiego, w którym oprócz wystaw czasowych, związanych z kulturą naszego regionu, odbywają się warsztaty i spotkania poświęcone tradycji Śląska Cieszyńskiego.

Niestety, jubileusz 120-lecia Domu Narodowego przyszło nam świętować w pandemicznej rzeczywistości, przenoszącej sporą część działalności Ośrodka do sieci. Wiele planów i wydarzeń nie może się odbywać w tradycyjny sposób, ograniczona jest również organizacja zajęć popołudniowych licznych sekcji, jakie w swoich progach gości instytucja.

- Pozostaje nadzieja, na jak najszybszy powrót do normalności i spotkanie z mieszkańcami miasta, bez których Dom Narodowy to tylko puste mury...  – przyznaje dyrektor COK-u:

Plik dźwiękowy: tk_1cok120lat%20SET.mp3

Z powodu epidemii obchody 120-lecia rozłożono na cały bieżący rok. Gdy pogoda pozwoli, COK zamierza organizować wiele imprez plenerowych, wzorem 2020 roku.

 

 

Źródło: Cieszyński Ośrodek Kultury; foto: cieszyn.pl; Fb COK w Cieszynie;